|
Ιστορία της περιοχής
 Οι κοινότητες των βλάχων
Ο φυσικός πλούτος και η γεωγραφική του θέση ανέδειξαν τον Γράμο
σε σταυροδρόμι πολιτισμών. Διαφορετικά φύλα, γλώσσες, θρησκείες
και τέχνες ευδοκίμησαν εδώ και ζωντάνεψαν στα βουνά αυτά για αιώνες.
Τα αλπικά λιβάδια υπήρξαν τα καλοκαιρινά βοσκοτόπια για τις
νομαδικές κτηνοτροφικές κοινότητες κυρίως των Βλάχων. Τον καιρό
των μεγάλων Αυτοκρατοριών, όλες αυτές οι κτηνοτροφικές
κοινότητες, στον Γράμο αλλά και στα γύρω βουνά που σήμερα
βρίσκονται στην ελληνική ή αλβανική επικράτεια, εξελίχθηκαν σε
κέντρα όχι μόνο διαμετακομιστικού εμπορίου και βιοτεχνίας αλλά και τέχνης και πολιτισμού. |
 |
Τα φύλα της περιοχής
 Προχωρώντας νοτιοανατολικά συναντούμε στην ηπειρώτικη κοιλάδα
του Σαρανταπόρου τα φημισμένα "μαστοροχώρια". Οι κάτοικοί τους
για αιώνες κατάφερναν να αξιοποιούν το μόνο φυσικό υλικό που διέθετε
ο τόπος σε αφθονία, την πέτρα, και αναδείχθηκαν στους καλύτερους
μαστόρους των Βαλκανίων, χτίζοντας γεφύρια, εκκλησίες,
σπίτια αλλά κυρίως το μύθο ότι αυτοί ήταν "που χτίσανε τον κόσμο". |
Ο τραγικός 20ος αιώνας
| Τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα του πρώτου μισού του 20ου αιώνα διέλυσαν
μέσα σε λίγες δεκαετίες αυτήν την μακραίωνη ειρηνική συμβίωση,
καθώς ο Γράμος βρέθηκε στην ζώνη πυρός όλων σχεδόν των
πολέμων. Μετά τις μάχες των Βαλκανικών και του Πρώτου Παγκοσμίου
Πολέμου, το τελικό χτύπημα δόθηκε τη δεκαετία του '40. Από
το φθινόπωρο του 1940 ο Γράμος βρίσκεται στο ευαίσθητο κέντρο του
ελληνοϊταλικού μετώπου, λέγεται μάλιστα ότι οι πρώτες ιταλικές οβίδεςτο πρωί της 28ης Οκτωβρίου έπεσαν στα φυλάκια του Γράμου. |
|
 |
 Τα επόμενα χρόνια η περιοχή πρωταγωνιστεί στην Εθνική Αντίσταση
και ο ναζιστικός στρατός εκδικείται τα χωριά της - το Νεστόριο πυρπολείται
δύο φορές μέσα στο 1943. Λίγο αργότερα θα ακολουθήσει ο ελληνικός Εμφύλιος πόλεμος με βαριές συνέπειες για την
περιοχή.
Εδώ στον Γράμο θα γραφτεί η τελευταία σελίδα του Εμφυλίου, στις
30 Αυγούστου 1949. Μετά τον Εμφύλιο, η μετανάστευση προς το εξωτερικό
και η αστυφιλία οδήγησαν τα περισσότερα ορεινά χωριά τελικά
σε ερήμωση. Ανάμεσα στις δεκαετίες του '40 και του '60 η περιοχή έχασε τα 2/3 των κατοίκων της.
Στην σημερινή εποχή γίνονται μεγάλες προσπάθειες αναβάθμισης
(πρόγραμμα “ΠΙΝΔΟΣ”) και επανοικισμού των εγκαταλελειμμένων
χωριών. Με μια σειρά έργων υποδομής και ανάπτυξης γίνεται προσπάθεια
να αποδοθεί σύντομα στον Γράμο η παλιά του αίγλη, πάντα
όμως με σεβασμό προς το περιβάλλον. |
|
|
|
|
 English version |
|
